Bir laboratuvar çalışması sonucunda en önemli noktalardan biri de deney raporu hazırlamaktır. Bu raporun düzenlenmesi aslında deneyi genel olarak değerlendirmek ve sizin laboratuvar alanında gelişmenizi sağlamaktadır. Öğretmeniniz tarafından sizden bu raporun hazırlanması istenildiyse, sizlere çok basit örneklerle rapor hazırlamayı açıklayacağız. Fakat size hazır bir taslak verildiyse ve ne yapacağınızı yine de bilmiyorsanız buradan esinlenerek deney raporunuzu kendiniz hazırlayabilirsiniz. Bazı öğretmenler, deney raporu için defter tutmanızı isterken bazıları da ayrı olacak şekilde sadece rapor şeklinde sunmanızı isteyebilir.
Deney raporunun amacı, yaptığınız deneyde neler yaptığınız ve ne öğrendiğiniz; dolayısıyla da deneyin sonucunda neler olduğunu bahsetmenizi isteyen bir durumdur.
Deney Raporu Hazırlarken İlk Adım: Başlık Sayfası
Tüm deney raporlarında başlığa özel olarak ayrı bir sayfa bulunmayabilir. Fakat öğretmeniniz, deney raporu için başlık sayfası istediyse aşağıdaki adımları uygulayabilirsiniz;
- Deneyin adı
- Sizin adınız ve soyadınız
- Eğer bir arkadaşınızla ve/veya grup halinde çalıştıysanız onların da adı ve soyadı
- Öğretmeninizin adı
- Deneyin yapıldığı ya da raporun sunuma hazırlandığı tarih
Başlık Hazırlamak
Deneyde başlık, sizin deney raporunuzun ne üzerine olduğunu ifade etmektedir. Yaptığınız deney için kısa ve öz bir başlık yazarak genel olarak çalışmanızın ne üzerine olduğunu ifade etmelisiniz. Başlıklar ortalama olarak 10 kelime veya daha az olmalıdır. Başlık kullanırken “bir” “çok” gibi kelimeleri kullanmaktan mümkün olduğunca kaçının. Deneyinizin asıl anahtar kelimesini kullanın.
Açıklama Yapmak / Amaç Yazmak
Genel olarak deneyin amacı ve tam olarak ne yapılmak istendiğine dair kısa bir yazı yazmanız gerekmektedir. Bir cümleyle de hipotez belirlenmelidir. Hipotezin anlamı; bilimsel yöntem ile olayların arasında ilişki kurarak olayları bir sebebe bağlamak için tasarlanmış olan ve geçerli sayılan bir önerme / varsayımdır.
Açıklama yaptığınız zaman pek çok bilgiyi de beraberinde vermek durumunda kalabilirsiniz. Yani deneyin ne şekilde yapıldığı, deneyle ilgili bulgular, araştırmanın sonuç kısmı ve daha önceden bu konuyla ilgili olarak yapılan çalışmalarla karşılaştırılması gibi yazılabilir.
Fakat bunları daha sadece ve anlaşılır bir dilde yazmanız gerekmektedir. Ayrıca deney raporu yazdığınızda çok fazla uzatmadan tüm bunlardan bahsetmeyi değil de deneyi yaparken bulmak istediğiniz / amaçladığınız konuyu ele alın. Yani siz bu deneyi neden yaptığınıza dair bir özetten bahsedebilirsiniz.
Deneyde Teorik Bilgi
Yaptığınız deney ile ilgili olarak konuya uygun olacak şekilde kullanacağınız işlemleri ele alacaksınız. Deney yaparken yapmak istediğiniz işlemleri teorik olarak ele alacaksınız. Deneyde teorik bilgi kısmı bazen çok fazla uzatılabilir. Fakat siz, yalnızca deneyinizle ilgili olan kısmı değerlendirebilirsiniz.
Malzemeler
Deney raporunuza deney için kullanacağınız tüm gerekli malzemeleri yazmalısınız.
Deneyin Yapılışı / Metod / Prosedür Bölümü
Deneyin yapılışı kısmında sizin deney için kullanacağınız özel bir metodu ele almanızı sağlar. Yani siz deneyinizde özel bir metot ya da kullandığınız metodun adını ve işlem basamaklarını yazmanız gerekmektedir. Akabinde deneyin yapılışı ile ilgili açıklama yapılmalıdır. Deney yapılışı ile ilgili yazıyı paragraf şeklinde değil de liste şeklinde yaparsanız daha çok akılda kalır bir uygulama olur. Bu kısımda detaylı açıklama yapılması gerekmektedir.
Deneyde Veri Elde Etmek
Deney sonucunda elde etmiş olduğunuz rakamsal kısımları yazdığınız kısın, veri bölümüdür. Siz burada yalnızca gerçek verileri yazacaksınız. Ayrıca bu verilerin anlamlarının ne olduğuna dair kısımları bu bölümde ele almamalısınız. Elde edilen verileri dikkatli bir şekilde ele almalısınız.
Analiz Yapmak /Hesaplamak
Deney raporu için veri bölümü kısmına yazmış olduğunuz rakamsal verileri ve matematiksel hesapların yapılmış halini yazacağınız bölüm burasıdır.
Tablo / Grafik Oluşturmak
Rakamsal verileri ve hesaplamış olduğunuz sonuçları grafik ya da tablo halinde bu kısma yazabilirsiniz. Deneyde grafikler için bazı zamanlar özel grafik defteri kullanma ihtiyacı duyabilirsiniz. Bu durumda yapacağınız şey, grafik defterinde çizmiş olduğunuz grafiği kesin. Daha sonra da deney raporuna ekleyerek kendiniz için büyük bir kolaylık sağlamış olursunuz. Grafik oluşturduğunuzda ölçüm birimlerini yazmış olduğunuzdan emin olmanız gerekmektedir.
Sonuç Kısmı
Kendi yaptığınız deneyde rakamsal veriler kullanmak için gerekli olan matematiksel işlemleri yapmış olmanız gerekiyor. Bu sonuçların ne anlama geldiğini anlattığınız bölüm deneyde sonuç kısmıdır. Yani bu kısımda hipoteziniz ile ilgili kabul edilip edilmediğini yazabilirsiniz. Ayrıca bunun ne anlama geldiğine dair birkaç açıklama yapabilirsiniz.
Yorum Yapmak / Tartışma / Öneri
Deneyde yaşadığınız süreçleri yorumlayarak sonucun da olumlu ya da olumsuz kısımlarından bahsedeceğiniz bölüm burasıdır. Bunun yanı sıra deney yaptıktan sonra yanlış yaptığınızı düşündüğünüz yerleri tartışmanız gerekir ya da dış etkenlerin etkileriyle ilgili olan yazılarınızı yazdığınız kısımdır. Bu deneyi yapmak isteyen kişilere önermek istediğiniz şeyleri de yazdığınız kısım burasıdır. Bu kısımları dilerseniz farklı başlıklar oluşturarak yazabilirsiniz. Hepsini farklı paragraflar şeklinde ve tek başlık olarak da yazabilirsiniz.
Referanslar
Deney raporu hazırlarken referans kısmında deneyin amacı, teorik bilgilerinizi aldığınız kaynakları tam anlamıyla belirtmeniz gerekmektedir.
