Cümle türleri çalışma kağıdı için öncelikle öğrenmeniz gereken konuları hatırlatalım. Bu konular;
- Yüklemin Dizilişine Göre: Kurallı cümle, devrik, eksiltili cümle
- Anlamına Göre: soru ve ünlem cümlesi, haber cümleleri (Olumlu, olumsuz)
- Yüklemin Türüne Göre : İsim cümlesi, fiil cümlesi
- Yapısına Göre: sıralı, bağlı cümle, birleşik, basit.
Cümle Türlerine Göre Çalışma Kağıdı Örneği
- Aşağıdaki cümleleri yüklemin türüne göre incelemeye başlayınız. Cümleleri inceledikten sonra konuyla ilgili test çözerek konuyu pekiştiriniz.
- Bu saate kalmaz o, kesin evdedir.
- Çok güzeldi.
- En sevdiği şey yazı yazmaktı.
- Geliyorlarmış
- Şaşkınlıktan kadının selamına karşılık veremedim
- Yağmur yağmaya başladığı için çok hüzünlüyüm.
- Sıcak güvertede baş başa oturuyorduk.
- Düş rengi bir ülke yansıyor her yere.
- Saat çabucak geçiverdi.
- Bence okulun kalbiydi bu büyük sınıf.
Yüklemin türüne göre incelediğiniz konunun değerlendirmesini yapınız.
- Aşağıda sıralanmış olan cümleleri anlamlarına göre inceleyiniz. Cümleleri inceledikten sonra konuyla ilgili test çözerek konuyu pekiştiriniz.
NOT: Bir cümlenin anlamına bakıldığında bu cümle ya olumlu cümledir ya da olumsuz cümledir. Bununla beraber bu cümlenin ünlem, istek, soru, emir vb. anlamları da sorulabilmektedir.
- Arkadaşımın anneannesi geçen sene vefat etmiş.
- Ben de seninle alışverişe geleyim.
- Bu çocuğu kim sevmez ki?
- Cebimde ekmek alacak kadar para yoktu.
- Geç uyursan geç kalkarsın.
- Brezilya’da en çok hangi mekânı sevdin?
- Ne kötü bir hava var bugün!
- Yanıma hiç kimse yemek almadan gelmesin.
- Aşağıda sıralanmış olan cümleleri yüklemin dizilişine göre inceleyiniz. Cümleleri inceledikten sonra konuyla ilgili test çözerek konuyu pekiştiriniz.
- Okulun her köşesi derli topluydu.
- Uyuduğum odanın camını hafifçe araladım.
- Afrikadaki binlerce insan ayakkabısız, ceketsiz, dışarıda
- Az ılık bir kola istedi adamdan.
- Kasım yağışları birdenbire kesilmişti.
- Aşağıda sıralanmış olan cümleleri ögelerinin dizilişine göre incelemeye başlayınız. Cümleleri inceledikten sonra konuyla ilgili test çözerek konuyu pekiştiriniz.
- Bahardı aklımı yapraklarla savuran. (cümlesinde geçen cümlenin ögelerini tek tek inceleyiniz)
- Bu mevsimde dışarıda mis gibi bir hava. (cümlesinde geçen cümlenin ögelerini tek tek inceleyiniz)
- En sevdiğim hediye kocamın güzel sözleriydi. (cümlesinde geçen cümlenin ögelerini tek tek inceleyiniz)
- Kalbim çok kırıldı beni haksız yere suçlayanlara. (cümlesinde geçen cümlenin ögelerini tek tek inceleyiniz)
- Kırıcı olmamak için sözlerine çok dikkat ediyordu. (cümlesinde geçen cümlenin ögelerini tek tek inceleyiniz)
- Aşağıda sıralanan cümleleri anlam bakımından inceleyiniz. Cümleleri inceledikten sonra konuyla ilgili test çözerek konuyu pekiştiriniz. Bu cümleler;
- Anlattığım olayı yine anlamadın.
- Benim sıkıntılarım bitmiyor değil.
- Bu konuda hepimiz suçluyuz.
- Çok sıkıldım her gün aynı koşturmacadan.
- Kim haklıysa o konuşmasın bence.
- Ne arsasını sattı ne de yeni bir ev aldı.
- Öğleden önce mi sonra mı buluşacağız?
- Aşağıda sıralanan cümleleri yüklemin türü yönü ile inceleyiniz. Bu cümleler yüklemin türüne göre nasıldır? Tespit ediniz. Cümleleri inceledikten sonra konuyla ilgili test çözerek konuyu pekiştiriniz.
- Bazen doğruları anlayabilmek için kalbinin sesini dinlemelisin.
- Çok gazete okumanın insana kazandırdığı çok önemli özellikler vardır.
- Çok sevmediğin zaman kırılan sen olursun bu hayatta.
- Hâlâ sağlammış, bahçesinde oyun oynadığımız evin pencereleri.
- Okul yıllarında çok sıkıntı çektiği için saçları genç yaşta ağarmıştı.
- Aşağıda sıralanan cümleleri yapılarına göre inceleyin. Yapılarına göre cümleleri değerlendiriniz.
- Birkaç ay içinde açıklanacakmış mülakat sonuçları.
- Hızlı yürürsen seni yakalayamam.
- Kalabalık bir sokakta yürürken sen de korkar mısın?
- Sen geldin, güneş açtı etrafımda ne varsa.
- Kar ve yağmur aslında ne güzel mevsimin bu günlerinde.
- Evde kalmaya devam edeceğim çünkü başka çarem yok benim.
- Aşağıda sıralanan cümleleri anlam yönünden ve biçim yönünden inceleyiniz. Cümleleri inceledikten sonra konuyla ilgili test çözerek konuyu pekiştiriniz.
Bunlar sırasıyla şu şekilde olmalıdır;
- Anlamca ve biçimce olumlu cümleler (cümlelerin içerisinde inceleyin ve bulun)
- Anlamca olumlu biçimce olumsuz cümleler (cümlelerin içerisinde inceleyin ve bulun)
- Anlamca ve biçimce olumsuz cümleler (cümlelerin içerisinde inceleyin ve bulun)
- Anlamca olumsuz biçimce olumlu cümleler (cümlelerin içerisinde inceleyin ve bulun)
Şimdi de cümleleri anlamca ve biçimce incelemeye başlayalım:
- Okulda birkaç adam vardı. (Anlamca: Biçimce: )
- Arkadaşımın anneannesi geçen ay vefat etmiş. (Anlamca: Biçimce: )
- Bu gürültüde okuyabilirsen oku. (Anlamca: Biçimce: )
- Ayça’yı anlamıyor değilim. (Anlamca: Biçimce: )
- Yarınki derse hazırlanamadım. (Anlamca: Biçimce: )
- Konuşacak değilim Ahmet’le. (Anlamca: Biçimce: )
- Ne gelen ne soran var. (Anlamca: Biçimce: )
- Kadınlar yine bir banka soymuş. (Anlamca: Biçimce: )
- Sevmiyor değiller bu yerleri. (Anlamca: Biçimce: )
- Kitap yazmayacağım artık. (Anlamca: Biçimce: )
