Noktalama işaretleri, yazılan metinlerin daha kolay anlaşılmasına yardımcı olan işaretlerdir. Belirli kurallarla kullanılan noktalama işaretleri sayesinde, yazıları okurken anlatılmak istenenleri doğrudan anlarız. Noktalama işaretlerinin anlamı çoğu zaman kafa karıştırıcı olabilir. Ancak noktalama işaretleri kısaca anlatıldığında hiç zor değil! Pruva Akademi, kısa konu anlatımlarıyla da yanınızda! Noktalama işaretleri anlatımı yazısını okumaya devam edin!
Nokta (.) Nasıl Kullanılır?
Nokta işareti genellikle cümlelerde, cümle bitişlerini göstermek için kullanılır. Bir cümlenin bittiği kelime sonuna nokta işareti konularak belirtilir.
1- Cümle sonunda, cümlenin bitişini ifade etmek için nokta kullanılır,
- Türkiye Cumhuriyeti, 1881’de Mustafa Kemal Atatürk tarafından kurulmuştur.
2- Kelime kısaltmalarında,
- Dr. (doktor)
- Bkz. (bakınız)
- Cad. (cadde)
- Prof. (profesör)
- Mah. (Mahalle)
3- Sayılardan sonra sıra belirtmek amacıyla nokta kullanılır,
– Burak, deneme sınavında 1. (birinci) oldu.
4- Arka arkaya sıralanan maddeler için virgülle veya çizgiyle ayrılan rakamlardan yalnızca en sonuncu rakamdan sonra nokta kullanılır,
- 1, 2 ve 3. sorularda
- IX – XII. yüzyıllar arasında
5- Tarihleri yazarken gün, ay ve yılı ifade eden sayıları birbirinden ayırmak için nokta kullanılır,
- Kızım 22.03.1992 tarihinde Ankara’da dünyaya geldi.
- Oğlum 23 Mart 1992 tarihinde Ankara’da dünyaya geldi.
Bu örnekte, ay sayı ile değil harflerle yazıldığında, nokta kullanılmaz.
6- Saat ve dakika yazımlarında sayıları birbirinden ayırmak için nokta kullanılır,
- Seninle yarın 12.00’de buluşabiliriz.
- Veli toplantısı 13.00’te başladı.
Virgül (,) Nasıl Kullanılır?
Cümle içerisinde aynı görevi üstlenen kelimeler ile sıralı cümleler arasına virgül konulmaktadır. Ara söz ve ara cümlelerde de buna benzer şekilde yüklem kullanılması gerekmektedir. Özellikle vurgulanmak istenen ögelerden sonra ve uzun cümlelerde yüklemden uzak düşen öğeyi belirtmek, karışıklığa engel olmak için de virgülden destek alınmaktadır.
1- Birbiri ardınca sıralanan eş görevli kelime ve kelime gruplarının arasında virgül kullanılır,
- Bugün okulda elma, armut ve portakal yedik.
- Ne kadar da tatlı, güzel, sakin bir kediydi.
2- Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için virgül kullanılır,
- Çocukları çok severim, keyifle oyun oynarım.
- Akşam eve geldim, temizlik yaptım.
3- Cümle içinde ara sözleri ya da ara cümleleri ayırmak için virgül kullanılır,
- Eski evimizi, çocukluğumu yaşadığım yeri, çok özledim. (Ara söz)
- Annemin arkadaşı, Ayten teyze, yemek getirmiş. (Ara cümle)
4- Tırnak içinde olmayan alıntı cümlelerden sonra virgül kullanılır,
- Bundan sonra seninle görüşmek istemiyorum, dedi.
- Bu hafta müsait değilim, dedi.
5- Konuşma çizgisinden sonraki alıntı cümlesinin bitiminde virgül kullanılır,
- –Ara tatilde hangi şehire gideceksiniz, diye sordu.
6- Hitap kelimelerinden sonra virgül kullanılır,
- Sayın Öğretmenim,
- Değerli Arkadaşım,
- Efendiler, yarın cumhuriyeti ilan edeceğiz. (Atatürk)
7- Sayıların yazılışında kesirleri ayırmak için kullanılır,
- 7,2 (yedi tam, onda iki)
- 2,32 (bir tam, yüzde otuz iki)
NOT: Bağlaçlardan önce ve sonra virgül kullanılmaz. Bu çok önemli bir noktalama işaret kuralıdır.
- Hem yorulurum hem çalışırım.
- Bugün okuldan arkadaşlarım ve onların kulüpten tanıdıklarıyla buluştuk.
- Ne kurallara uyuyor ne de benim sözümü dinliyordu.
- Bu süreçte senin de benim de emeğim çok.
- Seni seviyorum ama bana yaptıklarına artık dayanamıyorum artık.
Noktalı Virgül (;) Nerelerde kullanılır?
1- Noktalı virgül, cümle içinde virgüllerle ayrılmış tür veya takımları birbirinden ayırmak için kullanılır,
- Meyveler arasından muz, çilek, ayva; sebzelerden ise marul, brokoli ve domatesi seviyorum.
2- Kendi içinde virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için noktalı virgül kullanılır,
- Mutluluktan, heyecandan durduğum yerde duramıyor; bağırmak, zıplamak istiyorum.
3- İkiden fazla benzer ögeler arasında virgül bulunan cümlelerde, özneden sonra noktalı virgül kullanılabilir,
- Teknolojinin gelişmesiyle kitap; internet, televizyon, sosyal medya kadar ilgi çekmiyor.
İki Nokta (:) Nasıl Kullanılır?
1- Kendisiyle ilgili örnek verilecek cümlenin sonunda iki nokta kullanılır,
- Bölgede yetişen tarım ürünlerinden bazıları şunlardır: buğday, pamuk, zeytin…
2- Kendisiyle ilgili açıklama verilecek cümlenin sonunda iki nokta kullanılır,
- Günümüzdeki çoğu hastalığın tek bir sebebi var: Stres
3- Karşılıklı konuşmalarda, konuşan kişiyi belirten sözlerden sonra konur:
- Hacivat: Hoş geldin sevgili Karagöz’üm!
- Karagöz: Hoş bulduk kel kafalı kara üzüm!
Üç Nokta (…) Nasıl Kullanılır?
Anlatımı tamamlanmamış cümlelerin sonunda üç nokta kullanılır,
- Onu görünce mutluluktan…
- Tam dışarı çıkıyorken…
- Onu öyle çok seviyorum ki…
1- Alıntılarda başta, ortada ve sonda alınmayan kelime veya bölümlerin yerine üç nokta kullanılır,
- … Julia, onu ne kadar çok sevdiğimi anlamıyor, durmadan hislerimi sorguluyor. Oysa ona olan aşkım her şeyden ama her şeyden büyük…
2- Ünlem ve seslenmelerde anlatımı pekiştirmek için konur:
- Onu görünce uzağa doğru baktı:
Ahmet… Ahmet… işte orada!
Soru İşareti Nasıl Kullanılır?
1- Soru eki veya sözü içeren cümle veya sözlerin sonunda soru işareti kullanılır,
- Ne zaman gideceğiz?
- Bu akşam müsait misiniz?
2- Soru bildiren ancak soru eki veya sözü içermeyen cümlelerin sonunda soru işareti kullanılır,
- Danışmadaki kadın yaşlı kadına iki defa sordu:
- — İsminiz?
Ünlem İşareti Nasıl Kullanılır?
1- Sevinç, gurur, şaşırma, üzüntü gibi durumlarda hisleri vurgulayan kelimelerden sonra ünlem işareti kullanılır,
- Vah vah! Çok üzüldüm.
- Yaşasın! İstediğim üniversiteyi kazandım.
- Olamaz! Buna inanamıyorum, çok üzgünüm.
2- Aşağıda örnek olarak verilen iki ünlem işareti kullanımı da doğrudur,
- Eyvah! Okula geç kaldım.
- Eyvah, okula geç kaldım!
3- Alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırılmak istenen sözlerden hemen sonra yay ayraç içinde ünlem işareti kullanılır,
- İsteseymiş bir kaç ayda Çince öğrenebilirmiş(!)
Pruva Akademi olarak kullanımı çok karıştırılan noktalama işaretleri konu anlatımı üzerinde sizlere yardımcı olmak istedik. Umarız bu örnekler, noktalama işaretleri kullanımı konusunda aklınızda hızlıca yer eder. Pruva Akademi olarak LGS’ye girecek öğrencilerimizin sadece dersleriyle ilgili sorunlarına eğilmiyoruz. Hayatlarının bu önemli dönemecinde her şeyin bu sınav olmadığını bilmelerini sağlamak, ellerinden gelenin en iyisini yaptıklarına onları ikna etmek en az ders çalışmak kadar önemli. Pruva Akademi olarak bunun farkında bir anlayışla hareket ediyor ve öğrencilerimize bu doğrultuda bir yol çiziyoruz. Pruva Akademi hizmetleri hakkında bilgi almak için hemen bizi arayın!
