Okuduğunu anlamakta zorluk çeken insanlar disleksi (öğrenme güçlüğü) problemi yaşıyor olabilir. Okuduğunu anlayamama problemi ile başa çıkmak gelmek için uygulanabilecek çeşitli yöntemler olsa da disleksi tanısı ve tedavisi için bir uzmandan yardım almak gerekir. Okuduğunu anlama becerisi, başarılı olma sürecinde önemli bir yer tutar. Eğitim ve iş başta olmak üzere hayatımızın her alanında kritik role sahiptir. Kısaca bu yetenek yazıyla haşır-neşir olan herkes için elzemdir.
Okuma yalnızca teknik bir olaydan ibaret değildir. Entelektüel gelişim, günlük hayatta herhangi bir bilgiyi edinme ve onu kullanma, doğru okumaya ve okuduğunu anlamaya bağlıdır. Okuma, beyin yarımküreleri arasındaki bağlantıları güçlendirir. Yeni bağlantı yolları meydana getirir. Böylelikle kişinin düşünme yeteneği gelişir. Empati kurar, çıkarımlar yapar.
Okuduğunu Anlayamama Sorunu Nasıl Çözülür?
- Metne kısaca göz gezdirin. Bir filmin fragmanını izlediğimizde onunla ilgili bilgi sahibi oluruz. Bu da benzer bir durumdur. Metindeki başlıklara, büyük veya koyu yazılmış kısımlara dikkat etmek, okunan şeyin daha kolay anlaşılmasını sağlar. Özellikle giriş ve sonuç paragraflarına odaklanmalısınız.
- Plan yapın. Kendinize; ‘bu metni neden okuyacağım?’ diye sorun. Neler öğrenmek istiyorsanız o soruları yazın. Belki sizin okuma amacınızla, yazarın onu kaleme alma amacı farklıdır. O zaman, metnin sadece sizi ilgilendiren bölümlerine ağırlık vermeniz gerekir. Seçerek okumak, daha iyi anlamaya yardımcı olabilir.
- Bilimsel bir şey üzerinde çalışıyorsanız daha yavaş okumalısınız.
- Konsantre olun. Okumaya başlamadan önce, dikkatinizi dağıtacak etmenleri ortamdan uzaklaştırın. Çevrenizden gelen sesleri engelleyemiyorsanız, bunları yok saymaya çalışın.
- Okumayı bitirdiğinizde özet çıkarın. Yeterince başarılı olamazsanız tekrar okuyun.
- Okuduğunu anlamakta zorluk çeken insanlar arasındaysanız, zaman tutarak pratik yapmak da işinize yarayabilir. Hem hızlı okumak hem de okuduklarınızı anlamak istiyorsanız kendinize belli bir dakika sınırlaması koyarak performansınızı ölçebilirsiniz.
Okuduğumu Anlayamıyorum Diyenlere Tavsiyeler
Çocuklarda okuduğunu anlayamama problemi ile sık karşılaşılır. Ebeveynler, onlara yardım etmek için aşağıdaki önerilere kulak verebilir:
- Çocuğunuzla bir şey okurken, bazı kavramların gerçek hayatla ilişkisini açıklayın. Okuduklarını uygulamalı olarak göstermeniz, daha iyi özümsemesine destek sağlar.
- Metindeki bilgiler hakkında sorular yöneltin. Böylece okuduğu şeyle etkileşime girer, ipuçlarını aramayı öğrenir.
- Hayal gücünü kullanması ve hikâyeleri kafasında yeniden canlandırabilmesi için onu teşvik edin. Örneğin, okuduğu şeyle ilgili çizim yapmasını isteyebilirsiniz.
- Sorunun nedenine odaklanmasını sağlayın. ‘Sence ilerleyen sayfalarda ne olacak?’ diye sorarak onu düşünmeye yönlendirin.
- Okuma bitince aklında neler kaldığını sorun. Takıldığı yerlerde ipucu verin.
- Farklı tür kitaplar okuyun, hep aynı şeylerde takılı kalmayın. Resimli kitaplardan yararlanın.
- Anlamadığı yerleri tekrar okumasını isteyin.
- Bir sözcüğü okuyamazsa veya yanlış okursa müdahale etmeyin, cümleyi bitirmesine izin verin.
- Bilmediği kelimelerin ne anlama geldiğini söyleyin ya da sözlüğe bakın, öğrenme deneyimini birlikte yaşayın.
Okuduğunu Anlamak İçin Neler Yapılmalı?
Tüm bunlara ilaveten, ‘okuduğumu anlamak için neler yapmalıyım?’ diye düşünenlere başka taktikler de sunmak istiyoruz:
- Önemli bulduğunuz veya daha sonra tekrar dönmek istediğiniz yerlerin altını çizin. Anahtar kelimeleri işaretleyin.
- İçindekiler kısmına göz atın.
- Kitabınızın alt-üst, sağ-sol taraflarına notlar alın. Birbiriyle alâkalı sayfaların neler olduğunu yazın. Anlaşılmayan kısımlara soru işareti koyun.
- Kelime bilginizi geliştirmek için sözlükten her gün en az 1 sayfa okuyun.
- Metnin içeriğiyle ilgili çıkarımlarda bulunun.
- Okuduğunuz şeyin sonunu tahmin edin.
- İlerledikçe kendinizi sınava tabi tutarak önceki okuduklarınızı tekrar edin.
- Dikkat aralığında okuma yapın. Pek çok insanın dikkat aralığı 10-15 dakikadır. Ağır bir metin okuyorsanız bu süre dolduktan sonra kısa bir ara verip devam edebilirsiniz. Dikkatinizi disipline etmek, daha uzun müddet konsantre olmanızı sağlayacaktır.
- Zihninizin şemasını çalıştırarak okuduğunuzu görselleştirin.
- Okuduklarınızı başkalarına anlatın, yorumlayın, tartışın.
- İlginizi çeken şeyleri daha keyifli okuyacağınız için daha kolay anlarsınız.
