İslam dininin temel kaynakları, islama inanan her birey tarafından bilinmesi gereken konulardandır. Müslümanlar, Kur’anın Allah katından gönderilen son peygamber olduğunu bilirler ve ona iman ederler. Dolayısıyla da Kur’an Hz. Muhammed (s.a.v.)’e indirilmiştir. O da bunu tüm Müslümanlara tebliğ etmiştir.
İslam Dininin Temel Kaynakları ve Örnekleri
İslam dininin temel kaynakları da islam dininin bilinmesi gereken kurallarındandır. Bunlar;
- Kur’an-ı Kerim
- Hadisler
- Sünnetler
- İcma
- Kıyas
- İçtihat
Olarak bilinir. İnsanların bu kaynaklara başvurmalarının nedeni bazı konularda anlayamadıkları ve insanlar arasında olan sorunların çözümü içindir. İslamın kaynakları, belli başlı davaların üzerinden giderek bunları dinimize göre yorumlamaktadır. Müslümanlar da doğru bilgilere ulaşmak için bu kaynaklara başvurmaktadır.
Kur’an-ı Kerim
Toplam olarak 114 sureden oluşan Kur’an-ı Kerim, insanlara arapça olarak indirilmiştir. Fakat günümüzde çevirileri olup, artık her dilden okunabilmektedir. Bu kutsal kitap içerisinde bulunan konular genel olarak;
- Helal ve haram
- Kıyamet
- Sevap işlemek
- Günah konuları
- Ahiret
Gibi konular işlenmektedir. Ayrıca bazı peygamberlerden de bahsederek, geçmişte yaşayan insanların iyiliklerini ve kötülüklerini anlatır. Çünkü bize ders olması ve her şeyden kendimize bir pay çıkarmamız amaç edinilmiştir. Kur’an-ı Kerim’de ele alınan diğer konular ise Allaha özel olarak yapılan ibadetlerdir. Bunlar ise;
- Namaz
- Oruç
- Zekat
- Hac
Gibi temel ibadetleri baz alır. Kutsal kitaplar, her dönem insanların daha iyi bir hayat yaşamaları ve Allah’ın dinini doğru yaşamaları için indirilmiştir. Kur’an, 4 kutsal kitaptan biri olup Tevrat, İncil ve Zebur’u da içerisine dahil eder. Yani geçmişte insanlar için nasıl uyarılar geldiyse Son kitap Kur’an’da da aynı şekilde ve diğer toplumların yapmış olduğu hatalardan bahsedilir.
Kur’an’da bulunan ayet sayıları 6236 olup, içerisinde geçen besmeleler ayetten sayılırsa 6666 ayetten oluşmaktadır. İslam dininin temel kaynakları Kur’an’da 30 cüz vardır.
Kur’an’da İbadetler Nasıl Anlaşılır
Kur’an’da birçok konuda örnek verilir. Örnek vermek gerekirse bunlar arasında zekâtı ele alabiliriz. Mesela zekât miktarını ne kadar vereceğini bilmeyen Müslümanlar için;
“Sana ne ölçüde infak edeceklerini sorduklarında onlara de ki: ihtiyaçtan fazla kalanını” şeklinde bir ayet bulunur.
Kur’an’da bulunan bir diğer mevzu ise fıkıh ilminin temelleri konularıdır. Bunların içerisinde yer alan suçlar ve cezalar geniş bir şekilde işlenmiştir. Hırsızlık yapmak, zina yapmak, cinayet işlemek gibi suç ve cezalar da geniş bir yer tutmaktadır. Ayrıca bunların üstesinden nasıl gelinmesi konusunda kutsal kitabımız bizlere rehberlik etmektedir.
Bunların dışında kalan konular ise miras, evlilik, boşanma ve ticaret gibi mevzulardır. Bu konular da tüm insanlığı etkileyen ve ilgilendiren konulardır.
Herhangi bir anlaşmazlık durumu söz konusu olduğunda ilk başvurulan kitap elbette Kur’an-ı Kerim’dir. Miras veya boşanma mevzusunda anlaşmazlığa düşüldüğünde Kur’an’da apaçık ayetler vardır. Bunların çözüm noktası da islam dininin temel kaynakları dediğimiz son kitabımızdır.
Kur’an’ı Kerim’in indirilmesi 23 yıl içerisinde olmuştur. 23 yıl içinde tüm ayetler indirilmiştir. Allah tarafından Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.)’e gönderilmiştir.
Hadis ve Sünnet
Allah’ın seçtiği Peygamber Hz. Muhammed (s.a.v.) tarafından söylenen ve yapılan şeyler hadis ve sünnet olarak isimlendirilmiştir. Onun söylediği ve günümüze kadar gelen sözlerine hadis denilir. Hz. Muhammed’in yapmış olduğu davranışlar, öğütler sünnet olarak isimlendirilmiştir. Müslümanlar da hayırlı bir kul olmak için hadis ve sünnetleri yerine getirerek, Hz. Muhammed (s.a.v.) dediklerini yapmak isterler. Fakat hadisler sahih hadisler ve sahih olmayan hadisler olarak 2’ye ayrılmaktadır.
Sahih hadisler, ehli sünnet tarafından en sağlam hadisler olarak kabul edilmektedir. Bunlar 6 tanedir;
- Sahih-i Buhari
- Sahih-i Müslim
- Sünen-i Tirmizi
- Sünen-i Ebu Davud
- Sünen-i İbn Mace
- Sünen-i Nesai
Hadisler ve sünnetler içerisinde yer alan konular ise adalet, ilim sevap ve günah konuları hakkındadır. İnsanlar arasındaki uyuşmazlıklar konusunda islam dininin temel kaynakları arasında hadis ve sünnete başvurulur. Sünnetler konusunda bilgi ve birikim sahibi olmuş kişiler de Âlimler’dir. Yani bu konuda eğitim almış kimselerdir. Hadis ve sünnetlerden birer örnek verelim;
Peygamberlerin varisleri Alimlerdir [Ebu Davud, İbni Mace, Tirmizi]. (Hadis)
Peygamberimiz suyu içerken besmele ile başlar ve içtikten sonra da hamd ederdi (sünnet)
İcma
İslam dininin temel kaynakları arasında olan icma konusu vardır. Yani Kur’an, hadis ve sünnetlerde bir sorun çözülememişse, bu konuda icma’ya başvurulur. İcma anlamı, islam dininde olan alimler tarafından ortak bir mesele hakkında görüşlerini bildirmeleridir. Yüzyıllar boyunca sürekli olarak başvurulan yöntemlerden biridir.
Kıyas
Eğer bir meselenin çözümünü bulmak için islam dininin temel kaynakları olan diğer yöntemlerden cevap alınmadıysa bu sefer kıyas yöntemi uygulanır. Yani geçmiş dönemlerde yaşanmış olan benzer meseleler örnek alınarak kıyas yapılır. Dolayısıyla bu yöntem de dinde sıklıkla kullanılır.
Ayrıca herhangi bir davada da geçmiş dönemlerde aynı dava ile karşılaştırılması yapılarak sonuca varılır. Bu kaynakların dışında ise içtihat ismi verilen fıkıh usulü bulunmaktadır. Yani bir sonuca varabilmek için çaba göstermek manasına gelen içtihat mevzusu aslında önemli bir noktadır. İnsanın düşünerek sonuca ulaşması manasına gelir. İslam dininin temel kaynakları mevzusu derin konular olup bunlarla ilgili derin araştırma yapan kişilere ve kaynaklara başvurulması gerekir.
