Rasyonel sayılar nedir?
Rasyonel sayılar, adından da anlaşılacağı üzere, ‘oran’ anlamına gelen ‘rasyonel’ teriminden türetilmiştir. Matematiksel olarak, rasyonel sayılar iki tam sayının bölünmesi ile elde edilen sayılardır ve “Q” ile gösterilirler. Aslında tam sayıları ve doğal sayıları genişleterek daha kapsamlı bir sayı kümesi oluştururlar.
Örneğin, 2 tam sayısı, aslında 2/1 şeklinde ifade edilebilir. Burada pay ve payda tam sayıdır ve bu durum, 2 sayısını bir rasyonel sayı yapar. Benzer şekilde, bütün doğal sayılar ve tam sayılar aslında 1’e oranlanabilirler ve bu da onları rasyonel sayı yapar.
Rasyonel sayılar pozitif ve negatif olabilirler. Sıfırdan büyük olan rasyonel sayılar pozitif rasyonel sayılardır ve “Q+” ile gösterilirler. Sıfırdan küçük olanlar ise negatif rasyonel sayılardır ve “Q-” ile gösterilirler.
Rasyonel sayılar konusunda hatırlanması gereken önemli bir nokta da, rasyonel bir sayının mutlaka x/y formunda ifade edilebilmesi gerektiğidir. Ancak burada dikkat etmemiz gereken husus, paydanın asla sıfır olamamasıdır. Çünkü matematikte bir sayının sıfıra bölünmesi tanımlanmamıştır ve bu yüzden x/0 şeklinde bir ifade rasyonel sayı olarak kabul edilmez.
Rasyonel sayıları düşündüğümüzde, günlük yaşamda sürekli karşılaştığımız bir kavram olduğunu fark edebiliriz. Örneğin, bir pizza dilimi, pizzanın tamamına oranlanmış bir parçadır ve bu da bir tür rasyonel sayıdır. Benzer şekilde, bir fincan kahve, bir termos dolusu kahveye oranlanabilir. Rasyonel sayılar, tam sayıların ve doğal sayıların ötesinde, daha karmaşık oranları ve ilişkileri ifade etme olanağı sağlarlar ve bu nedenle matematikte önemli bir yere sahiptirler.
Rasyonel sayılar konu anlatımı 7. Sınıf
Rasyonel sayıları anlatmak için basit ve anlaşılabilir bir dil kullanacağım. 7. sınıf matematikte bu konu genellikle bir tam sayının bir tam sayıya bölünmesi olarak tanımlanır.
Pozitif ve Negatif Rasyonel Sayılar
Rasyonel sayılar pozitif veya negatif olabilirler. Sıfırdan büyük olan rasyonel sayılar pozitif, sıfırdan küçük olanlar ise negatif rasyonel sayılar olarak adlandırılır.
Rasyonel Sayıların Özellikleri
- Rasyonel sayılarla dört işlem (toplama, çıkarma, çarpma, bölme) yapılabilir.
- Her rasyonel sayı, ondalık kesir olarak da ifade edilebilir.
- Rasyonel sayılar arasında sıralama (büyüklük-küçüklük ilişkisi) yapılabilir.
- Rasyonel sayılarla oran ve orantı problemleri çözülebilir.
Önemli Not:
Bir sayının rasyonel sayı olabilmesi için, sayının payı ve paydası tam sayı olmalı ve payda asla sıfır olmamalıdır. Yani x/y formunda ifade edilen bir sayının rasyonel sayı olabilmesi için y, yani payda, sıfırdan farklı olmalıdır. Matematikte bir sayının sıfıra bölünmesi tanımlanmamıştır.
Rasyonel sayıları öğrenmek, matematikteki diğer konuları daha iyi anlamamızı sağlar. Rasyonel sayılarla işlem yapmayı öğrendikçe, oranları, yüzdeleri, ondalık kesirleri ve daha birçok kavramı daha iyi anlayabiliriz. Bu yüzden rasyonel sayılar, matematikte önemli bir yer tutarlar.
