Türkiye’deki Toprak Türleri Nelerdir?
Türkiye’deki toprak türlerine ilişkin bilgileri farklı bir biçimde sunabilirim.
- Kahverengi Orman Toprakları: Türkiye’nin Karadeniz bölgesindeki kıyı kesimlerinde ve Yıldız Dağları’nda görülür. Humus bakımından zengin ve koyu renkli olan bu topraklar oldukça verimlidir.
- Kırmızı Topraklar (Terra rossalar): Akdeniz bölgesindeki kıyı alanlarında ve kalkerli topraklar üzerinde yaygındır. Kil ve demiroksit bakımından zengin olan bu topraklar, özellikle dolin, uvala ve polye tabanlarında bulunur. Toprakları kırmızı yapan, oksitlenme sürecidir.
- Kestane ve Kahverengi Bozkır Toprakları: İç Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu’nun daha alçak kısımlarında yer alır. Bu bölgelerdeki yıllık yağış miktarı 250 ile 600 mm arasında değişir. Humus oranı, bitki örtüsü ve yağış miktarına bağlıdır. Bu toprak türü genellikle tahıl tarımı ve küçükbaş hayvancılık için uygundur.
- Çernezyomlar (Kara Topraklar): Kuzeydoğu Anadolu’da, özellikle Kars, Ardahan ve Erzurum platolarında bulunur. Yıllık yağış miktarı ortalama 600 mm’dir ve bitki örtüsü çoğunlukla çayırdır. Humus bakımından zengin olan çernezyomlar, koyu renklidirler ve büyükbaş hayvancılık için elverişlidirler.
- Alüvyal Topraklar: Genellikle ovalar, vadi tabanları ve deltalar üzerinde görülür. Alüvyal topraklarda horizonlar genellikle gelişmez. Çukurova, Göksu, Menemen, Çarşamba, Bafra deltaları ve Küçük Menderes, Büyük Menderes, Gediz, Bakırçay, Bursa, Adapazarı, Düzce, Erbaa, Niksar, Erzincan, Erzurum, Iğdır, Elazığ, Malatya ve Muş ovaları, alüvyal toprakların yoğun olduğu bölgelerdir. Mineral bakımından zengin olan bu topraklar, yüksek verimlilik gösterir.
Not: Türkiye’de zonal topraklar olan laterit, çöl, tundra gibi toprak türleri görülmez.
Toprağın Katmanları Nelerdir?
Toprak genellikle belirli katmanlara ayrılır, bu katmanlar jeolojik zaman içinde oluşmuştur ve yerleşmiş topraklarda genellikle görülür. Ancak, taşınma yoluyla oluşan topraklarda (alüvyal topraklar gibi) bu katmanlar genellikle bulunmaz.
- A Katmanı: Bu, en yüzeyde yer alan katmandır ve birçok canlı için yaşam alanı oluşturur.
- B Katmanı: Bu katmanda genellikle ağır metaller, kireç ve tuz bulunur, bu da onu belirli canlılar ve bitkiler için daha zorlu bir yaşam alanı yapar.
- C Katmanı: Bu katman, en alttaki ana kaya ile üst katmanlar arasında bir geçiş sağlar. Hem ana kayadan parçaları hem de toprak parçalarını içerir.
- R Katmanı: Bu, ana kaya tabakasıdır ve genellikle en altta bulunur.
Humus kavramı da toprakla ilişkilidir. Humus, toprak yüzeyindeki bitkilerin çürüyen köklerinden oluşur ve toprağa karıştığında besin açısından zengin bir bileşen oluşturur. Humuslu topraklar genellikle çok verimlidir ve bitkilerin bol olduğu yerlerde sıkça görülür. Ancak, toprağı sürekli olarak yıkayan su (örneğin, çok yağış alan bölgelerde) humus oranını azaltabilir.
Rastlanmayan Topraklar Nelerdir?
Türkiye’de farklı iklim ve coğrafi koşulların etkisiyle çeşitli toprak türleri bulunmaktadır. İşte Türkiye’deki ana toprak türleri:
- Kahverengi Orman Toprakları: Karadeniz kıyı kesiminde ve Yıldız Dağları’nda bulunur. Bu topraklar, humus bakımından zengin ve verimlidir.
- Kırmızı Topraklar (Terra Rossa): Akdeniz kıyı bölgelerinde kalkerli arazi üzerinde görülür. Kil ve demiroksit açısından zengin olan bu topraklar, genellikle dolin, uvala ve polye tabanlarında bulunur. Tarım için kullanılırlar.
- Kestane ve Kahverengi Bozkır Toprakları: İç Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu’nun daha düşük yüksekliklerinde görülür. Bu topraklar, genellikle tahıl tarımına ve küçükbaş hayvancılığa uygundur.
- Çernezyomlar (Kara Topraklar): Kuzeydoğu Anadolu’da, özellikle Kars, Ardahan ve Erzurum platolarında bulunur. Humus bakımından çok zengindirler ve genellikle büyükbaş hayvancılık için uygun alanlar sunarlar.
- Alüvyal Topraklar: Türkiye’nin ovalarında, vadi tabanlarında ve deltalarında bulunur. Bu topraklar, mineral açısından zengin olup, tarım için oldukça verimlidir.
